ખ
શબ્દ સંશોધન-કાંતીભાઈ કરશાળા (જેતપુર)
ક્રમ |
શબ્દ |
અર્થ |
શબ્દપ્રયોગ |
1 |
ખંખેરાવું |
માર ખાવો |
ગુનેગારને પોલીસના હાથે ખૂબ જ ખંખેરાવું પડયું. |
2 |
ખંચેરવું |
ઝાપટવું/સાફ કરવું |
ગૃહણીએ સવારે ઘરને ખંચરવું પડે છે |
3 |
ખંખોળિયા |
ખૂબ પાણીથી નાહવું તે |
નાના-મોટા તમામને પહેલા વરસાદમાં ખંખોળિયા કરવાની મજા આવે છે. |
4 |
ખંખોળો |
શોધખોળ, તપાસ |
આજના આધુનિક યુગમાં ખંખોળો વધારે થાય છે. |
5 |
ખંચાવું |
અચકાવું |
ઉપરિ અધિકારી સાથે વાતચીત કરતાં અનિકેતની જીભ ખંચાવા લાગી. |
6 |
ખંગાળવું |
કોગળા કરવા |
હળદર અને મીઠા મિશ્રીત પાણીથી મોઢું ખંગાળવાથી દાંત અને ગળું સાફ રહે છે. |
7 |
ખંગર |
વધુ પાકેલી ઈંટ |
ઈમારત ચણતરમાં ખંગર વાપરવાથી મજબૂતી વધે છે. |
8 |
ખંચાળું |
નવેળું |
મકાનમાં હવા ઉજાસ રહે તેટલા માટે ‘ખેચાળુ’ મૂકવામાં આવે છે. |
9 |
ખંજક |
લંગડું,લૂલું |
ખંજક દરિદ્ર પ્રત્યે હંમેશાં દયા રાખો. |
10 |
ખંજનરત |
તપસ્વી સાધુ |
ખંજનરતનું તેજ કંઈક ઓર હોય છે. |
11 |
ખંજો |
ગીધ પક્ષી |
શિકારી પક્ષીમાં ‘ખંજો’ ની દ્રષ્ટિ તીવ્ર હોય છે. |
12 |
ખંજોળવું |
પડખામાં લેવું/પંપાડવું |
માતા પોતાના બાળકને વહાલથી ખંજોળે છે. |
13 |
ખંટાવું |
પોસાવું |
વેપારીએ રસીલાબેનને કહ્યું ‘આટલી ઓછી કિંમતમાં સાડી વેંચવાનું ખંટાય નહીં. |
14 |
ખંડ્ |
ખલેલ કરવી, છેતરવું, નિરાશ કરવું |
આંગણે આવેલ માણસને ખંડ્ કરશો નહીં. |
15 |
ખંડકથા |
નવલિકા,ટૂંકી વાર્તા |
ગૌરીશંકર જોશી ‘ધૂમકેતુ’ એ લખેલ ‘વિનિપાત’ એ ખંડકથા છે. |
16 |
ખંડકર્ણ |
રતાળું, સકરકંદ |
ઉપવાસમાં ખંડકર્ણનો શીરો બનાવવામાં આવે છે. |
17 |
ખંડજ |
ગોળ,સાકરિયો ગોળ |
અમને ભૂખ લાગી ત્યારે અશોકે ખંડજ, મગફળી અને સેવ મમરા ખાવા આપ્યા. |
18 |
ખંડણી |
ભાગ, કર |
લોકશાહીમાં આજે પણ શરીફ બદમાશો ખંડણી વસુલતા જોવા મળે છે. |
19 |
ખંડણિયો |
ખંડણી ભરનાર, તાબેદાર માણસ |
આઝાદી પહેલાં દેશી રજવાડામાં મોટા રાજાના કેટલાંય ખંડણિયા રાજવીઓ હતા. |
20 |
ખંડત |
તૂટેલું, ભાગેલું |
મહાજન મંડળે ખંડત મૂર્તિઓ ગોરાને આપવા વિચાર્યુ. |
21 |
ખંડધારા |
કાતર, કર્તરી |
ખંડધારા કાપવાનું કામ કરે છે, જયારે સોય જોડવાનું કામ કરે છે. |
22 |
ખંડન |
નિરાકરણ,તોડ,અપમાન |
કોઈપણ સમસ્યાનું ખંડન હોય છે. |
23 |
ખંડનમય |
વિનાશક |
ખંડનમય વાવાઝોડાએ ઠેરઠેર વિનાશ વેર્યો. |
24 |
ખંડનમંડન |
વાદવિવાદ, ચર્ચા |
ખંડનમંડનમાં સમય બરબાદ કરશે. |
25 |
ખંડનવાક્ય |
વિરુદ્ધ વાણી |
બીજા માટે ખંડનવાક્ય બોલતાં પૂરતું વિચારો. |
26 |
ખંડનાત્મક |
તોડી પાડનારૂ, નાશ કરનારૂ |
ખંડનાત્મક પ્રવૃત્તિને બદલે રચનાત્મક પ્રવૃત્તિ કરો. |
27 |
ખંડપટ્ટ |
જુગારી |
હાર્યો ખંડપટ્ટ બમણું રમે. |
28 |
ખંડપતિ |
રાજા |
દમયંતીના રૂપ સૌંદર્યની વાત સાંભળી દેશ દેશના ખંડપતિ તેને પરણવા ઉત્સુક થાય છે. |
29 |
ખંડપત્ર |
પાંદડાનો સમૂહ |
પાનખર ઋતુમાં ઠેર ઠેર ખંડપત્રો વેરાયેલા હોય છે. |
30 |
ખંડપાલ |
કંદોઈ |
ભગત ખંડપાલના પૈંડા જગ પ્રસિદ્ધ છે. |
31 |
ખંડપ્રલય |
અમુક ભાગનો નાશ |
કુદરતી આફતો-ધરતીકંપ, વાવાઝોડું,વગેરેથી ક્યારેક ખંડપ્રલય થય છે. |
32 |
ખંડર |
ઉજ્જડ ગામ |
ખંડરમાં એરંડો પ્રધાન. |
33 |
ખંડરાં |
ઢોકળાં |
ગરમાં ગરમ ખંડરાં અને તેલનો સ્વાદ અનેરો હોય છે. |
34 |
ખંડલ |
કટકો |
શરદ પૂર્ણિમાં દિને ચંદ્રમાં રૂપનો ખંડલ હોય છે. |
35 |
ખંડવૃષ્ટિ |
કકડે કકડે આવતો વરસાદ |
પર્યાવરણની વધતી સમસ્યાને કારણે હવે ખંડવૃષ્ટિ થાય છે. |
36 |
ખંડાભ્ર |
વિખરાયેલા વાદળ |
ધોધમાર વરસાદ વરસી ગયા પછી આકાશમાં ઠેરઠેર ખંડાભ્ર છવાઈ જાય છે. |
37 |
ખંડાસ્થ |
નારાયણ, વિષ્ણું |
વૈકુંઠએ ખંડાસ્થનું ધામ છે. |
38 |
ખંડિક |
વિદ્યાર્થ,શિષ્ય |
ખંડિકે ગુરુની આજ્ઞાનું પાલન કરવું જોઈએ. |
39 |
ખંડિત |
અપૂર્ણ |
ખંડિત મૂર્તિની પૂજાનો શાસ્ત્રોમાં નિષેધ છે. |
40 |
ખંડિની |
પૃથ્વી |
આષાઢની પ્રથમ હેલીથી ખંડિનીમાં નવજીવનનો સંચાર થાય છે. |
41 |
ખંતખોર |
કંટાળે એવું |
કાર્યનિષ્ઠ વ્યક્તિ ખંતખોર કાર્ય પણ ઉત્સાહથી કરે છે. |
42 |
ખંતિયા |
જનનિ, માતા |
ખંતિયાની જોડ મળવી મુશ્કેલ છે. |
43 |
ખંતિ |
સહનશીલતા |
ધરતિએ ‘ખંતિ’ ને મૂર્તિ છે. |
44 |
ખંતીલું |
ચીવટ વાળું |
ખંતીલો માણસ ક્યારેય બેદરકાર હોતો નથી. |
45 |
ખંદોલી |
બાળક માટેની ગોદડી |
માતાએ પોતાના લાડલા માટે હેતથી ખંદોલી તૈયાર કરી. |
46 |
ખંપણ |
જખમ |
શરીર પરના ખંપણ રુઝાય જાય છે. |
47 |
ખભીરં |
ટેવ,મહાવરો |
જુગારીને જુગાર રમવાનો ખભીંર હોય છે. |
48 |
ખાઈકી |
લાંચ,રૂંશવત |
સરકારી ખાતાઓમાં હવે ખાઈકી સિવાય કામ થાતું નથી. |
49 |
ખાઈ ખપૂસવું |
વિશ્રાતિ લીધા વગર કામે લાગી જવું |
સફળતાની ચાવી એટલે ખાઈ ખપૂસવું. |
50 |
ખાઈ ખપૂસીને |
ખંતાને એકાગ્રતાથી |
અજયે પરીક્ષાની તૈયારી ખાઈ ખપૂસીને કરીને પ્રથમ નંબર મેળવ્યો. |
51 |
ખાઈન |
છેતરનાર, દગાબાજ |
સમાજે ખાઈનથી સાવધ રહેવું જોઈએ. |
52 |
ખાકટી |
નાની કાચી કેરી |
ચૈત્ર માસની શરૂઆતમાં જ બજારમાં ખાટકી વેચાવા લાગે છે. |
53 |
ખાઉપાત્ર |
અતિલોભી |
ખાઉપાત્ર હોય ત્યાં ધૂતારા ભૂખે ન મરે. |
54 |
ખાકીબાવો |
દરિદ્રમાણસ |
સમાજમાં ખાકીબાવોનો એક વર્ગ છે. જે એક ટંક પૂરતું ખાવાનું પામે છે. |
55 |
ખાખરાખોળ |
સર્વનો નાશ |
સુનામીએ સર્વત્ર ખાખરાખોળ કરી નાખ્યો. |
56 |
ખાકાં |
કાચી ચિઠ્ઠી |
બિલ્ડરે રમેશને પૈસા મળ્યા બદલ ખાકાં કરી આપી. |
57 |
ખંધખંધવું |
ભય પામવું |
અધિકારી પાસે રજૂઆત કરતાં સામાન્ય જન ખંધખંધવા લાગે છે. |
58 |
ખગપડ |
મરણવખતે છ પિંડમૂકવાની ક્રિયા |
રામજી બાપાના બારમાના દિવસે પુત્રે શાસ્ત્રીજી પાસે ખગપડ કરાવ્યું. |
59 |
ખેડકો |
નાશ,પાયમાલી |
લોટરી, શેરબજારે રોકાણકારોના નાણાંનો ખેડકો કરી નાખયો. |
60 |
ખ્વારખાર |
ગરીબ,કંગાર |
ખ્વારખાર માણસની ક્યારેય હાંસી ઉડાવશો નહી. |
61 |
ખસ્તની |
પૃથ્વી |
યુવાનો માટે ખસ્તની સર્વ વિત્ત સમાન છે. |
62 |
ખસ્ત |
અસ્તવ્યસ્ત,વેરણછેરણ |
ઘરમાં બાળકોએ ધમાલ મચાવી બધી ચીજ વસ્તુઓ ખસ્ત કરી નાખી. |
good